قدس آنلاین- آبان ماه سال ۹۳ بود که سکانداران دو وزارتخانه بهداشت و آموزش‌وپرورش برای ارتقای سلامت دانش‌آموزانی که براساس آخرین آمار ۴۰ درصد آن‌ها درگیر چاقی یا اضافه وزن هستند، تفاهمنامه همکاری امضا کردند. تفاهمنامه‌ای که اصلی‌ترین رکن آن عرضه مواد غذایی سالم است. بر همین اساس فروش پفک، اسنک، نوشابه‌های گازدار و ماءالشعیر، آدامس، شکلات، پاستیل، سوسیس، کالباس، سالاد الویه، چیپس، انواع لواشک و آلو و آلوچه در بوفه‌های مدارس، ممنوع اعلام شد.
پس از گذشت سه سال اما شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی از این مواد غذایی همچنان در قفسه‌های بوفه مدارس جا خوش کرده‌اند.
عادت غذایی کودکان تغییر کرده است
رئیس انجمن تغذیه ایران با اشاره به اینکه در چند سال اخیر با تغییر عادات غذایی نسبت به گذشته، روبه رو هستیم، به خبرنگار ما می‌گوید: این رخداد در گذر زمان و تغییرات در زمینه شیوه زندگی و داشتن زندگی شهری و صنعتی و پیشرفت‌های مختلف روی داده است. متأسفانه با توجه به اینکه این تغییرات به صورت تدریجی بوده و تغییر عادات غذایی به صورت خاموش و نه به شکل آگاهانه رخ داده، هم اکنون که برخی عوارض ناشی از آن بروز کرده، به اهمیت عادات تغذیه‌ای خود پی می‌بریم. در چند سال اخیر، شیوع اضافه وزن در کودکان دو برابر شده است. پس می‌توان نتیجه گرفت که به طور کلی عادات غذایی ایرانیان تغییر کرده و کودکان نیز از این امر مستثنا نیستند.
دکتر جلال‌الدین میرزای رزاز که تنها راه حل این مشکل را در خانواده‌ها می‌داند، توضیح می‌دهد: اصلاح شیوه زندگی و تغذیه صحیح در خانواده موجب ارتقای شرایط تغذیه‌ای و آگاهی کودک می‌شود. در این زمینه خانواده‌ها باید آموزش‌های لازم را از طرق گوناگون کسب کنند. در مرحله بعد هم سیستم آموزشی و مدارس نقش مهمی ایفا می‌کنند. با توجه به اینکه بخشی از عمر کودکان در مدارس و به امر فراگیری می‌گذرد، معلمان و مدیران با اصلاح رویکرد در این زمینه می‌توانند، آموزش‌های خوبی را به کودکان بدهند.
رئیس انجمن تغذیه ایران تأکید می‌کند: کودکانی که صبحانه می‌خورند، کیفیت رژیم غذایی بهتری نسبت به سایر همسن و سالانی که صبحانه نمی‌خورند، داشته و از نظر موادغذایی مورد نیاز برای رشد در وضعیت بهتری قرار دارند. یک صبحانه کامل باید یک سوم از نیاز مواد مغذی روزانه فرد را تأمین کند. مطالعات متعدد نشان داده، دانش‌آموزانی که قبل از مدرسه صبحانه می‌خورند، علاوه بر اینکه در امتحانات نمرات بالاتری کسب می‌کنند از قدرت تمرکز بهتری نیز برخوردارند. مصرف مواد غذایی مانند نان، شیر، کره، پنیر، انواع میوه، تخم‌مرغ و خرما می‌تواند برای صبحانه مناسب باشد. همچنین استفاده از شیر و لبنیات باعث رشد و تقویت استخوان‌ها شده و پروتئین، کلسیم و فسفر مورد نیاز کودکان جهت رشد را تأمین می‌کند.
سواد تغذیه‌ای دانش‌آموزان را بالا ببریم
اما با وجود دستورعمل‌ها و آیین‌نامه در خصوص تغذیه سالم در مدارس به نظر می‌رسد، هنوز بوفه‌های مدارس تا رسیدن به وضع مطلوب، فاصله دارند.
مدیرکل دفتر سلامت و امور تندرستی معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش‌وپرورش با اشاره به ماده ۳ آیین نامه اجرایی تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی دانش‌آموزان به خبرنگار ما می‌گوید: باید مواد خوراکی که به دانش‌آموزان ارائه می‌شود، موادی سالم باشد. این مواد باید ارزش غذایی بالایی داشته باشند تا بتوانند، بخش زیادی از مواد مغذی مورد نیاز دانش‌آموزان را تأمین کنند. آن‌ها علاوه بر صبحانه که وعده اصلی است به میان وعده‌هایی هم نیاز دارند که یا از بوفه مدارس تهیه شده یا خانواده‌ها به صورت لقمه‌هایی سالم همراه فرزندانشان به مدرسه می‌فرستند.
دکتر ضیاءالدینی، با اشاره به کمپین‌های تغذیه سالم که سال گذشته در مدارس کشور برگزار شد، می‌افزاید: هدف از این کمپین‌ها، رواج فرهنگ تغذیه سالم در بین دانش‌آموزان کشور است. در تلاش هستیم با برگزاری جلسات و نمایشگاه‌ها بتوانیم، سواد تغذیه‌ای دانش‌آموزان را بالا ببریم. بر همین اساس برای معلمان کل کشور نیز دوره‌های آموزش ضمن خدمت با محوریت سلامت نیز برگزار کرده‌ایم تا سواد بهداشتی را در مدارس ارتقا بخشیم.
نبود بودجه مدرسه‌های مروج سلامت را زمینگیر کرد
ضیاءالدینی مانع بزرگ این فرهنگ‌سازی را خانواده‌ها می‌داند و می‌گوید: وقتی می‌خواهیم، فرهنگ و الگوی تغذیه سالم را به دانش‌آموزان ارائه دهیم، نیاز داریم که والدین دانش‌آموزان نیز این فرهنگ را در خانواده رعایت کنند تا دوگانگی ایجاد نشود. در مدارس توصیه می‌شود که فست‌فود، نوشابه، سوسیس و کالباس و... نباید خورده شود، اما در خانواده، والدین خود از همین مواد غذایی برای تغذیه فرزندان استفاده می‌کنند یا لقمه غذای سالم برای آن‌ها تهیه نمی‌کنند.
مدیرکل دفتر سلامت آموزش‌وپرورش در ادامه توضیح می‌دهد: اگر والدین دانش‌آموزان مشاهده کردند در مدرسه‌ای مواد خوراکی ممنوعه عرضه می‌شود، به بازرسی آموزش‌وپرورش استان یا شهرستان محل سکونتشان اطلاع دهند تا پیگیری شده و با مدیر و مدرسه متخلف، برخورد قانونی شود.
ضیاءالدینی در ادامه با بیان اینکه از سال گذشته، مدارس را به سمت مدرسه‌های مروج سلامت سوق داده‌ایم، بیان می‌کند: از سال گذشته به منظور آموزش سلامت، دانش‌آموزانی را به عنوان «سفیران سلامت» انتخاب کرده و آموزش‌هایی به آن‌ها برای ترویج تغذیه سالم در مدارس داده‌ایم. اکنون یک میلیون و ۳۰۰ هزار سفیر سلامت در کشور داریم که آموزش سلامت را در مدارس خود پیگیری می‌کنند.
به همین منظور از چندین سال گذشته، مدارس مروج سلامت نیز در آموزش‌وپرورش شکل گرفت، اما از آنجا که بودجه کافی برای آن وجود نداشت، این مدارس گسترش پیدا نکرد. مدارس مروج سلامت براساس طرحی مشترک بین وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش قرار بود، تمام ابعاد سلامت را رعایت کنند، اما به دلیل نبود بودجه لازم در حد همان تعداد محدود ۲۰هزار ماند و فعلاً برای کیفی سازی همان تعداد خاص در تلاش هستیم.
بوفه‌های مدارس، چشم انتظار شیوه نامه جدید هستند
براساس ابلاغ وزیر آموزش‌وپرورش، نظارت بر بوفه‌های مدارس با دفتر سلامت و ساماندهی آن‌ها بر عهده سازمان دانش‌آموزی وزارت آموزش‌وپرورش است. اینکه بوفه‌ها سالم بوده و وضعیت خوبی داشته باشند، مواد غذایی جای خوبی ارائه شود، فردی که در بوفه مواد غذایی را ارائه می‌کند، کارت بهداشت داشته باشد، روپوش تمیز و مرتب پوشیده باشد و کلاً نظارت بر بهداشت بر عهده دفتر سلامت و نظارت و مدیریت اجرایی آن به سازمان دانش‌آموزی کشور سپرده شده است.
معاون هماهنگی و نظارت سازمان دانش‌آموزی کشور در خصوص نحوه نظارت بر بوفه‌های مدارس به خبرنگار ما می‌گوید: در سال تحصیلی جدید و با توجه به تغییر وزیر آموزش‌وپرورش، در کارگروهی با حضور مدیرکل دفتر سلامت و سازمان دانش‌آموزی، در حال تهیه شیوه نامه حوزه محیطی تغذیه و نحوه نظارت و مدیریت بر آن هستیم که امیدواریم در آن تمام کاستی‌ها دیده و برای آن راهکاری اندیشیده شود.
دکتر شهریار صالحانی، در خصوص نحوه نظارت بر قیمت اجناس موجود در بوفه‌ها نیز تشریح می‌کند: نظارت بر این قسمت از فعالیت بوفه‌ها را به استان‌ها واگذار کرده و از آن‌ها خواسته‌ایم، قیمت‌ها را کنترل کنند. آموزش‌وپرورش برخی استان‌ها مستقیماً مدارس را کنترل می‌کنند و در برخی استان‌ها از مبدأ و از شرکت‌ها، قیمت‌ها را کنترل کرده و بعد اجناس وارد مدارس می‌شوند. حتی برای اجناس تخفیف‌های خاصی نیز گرفته شده و در این مدارس دانش‌آموزان قیمتی کمتر از آنچه روی جلد آمده، پرداخت می‌کنند. البته این شیوه حتماً نقایصی هم دارد که در شیوه‌نامه جدید سعی در اصلاح آن‌ها داریم.
معاون هماهنگی و نظارت سازمان دانش‌آموزی کشور تأکید می‌کند: تنها با داشتن مجوز از وزارت بهداشت و یا استاندارد نمی‌توان هر خوراکی را وارد مدرسه کرد. تنها محصولاتی می‌توانند در بوفه‌ها ارائه شوند که در آزمایشگاه وزارت بهداشت برای مدارس و مصرف دانش‌آموز تأیید شده باشد.
صالحانی در پایان عنوان می‌کند: به دنبال رصد کردن کارخانه‌ها و تأیید محصولاتشان در آزمایشگاه وزارت بهداشت برای عرضه در بوفه‌ها هستیم. هرچند که تاکنون نتوانسته‌ایم در این زمینه کاری انجام دهیم، اما امیدواریم با تدوین شیوه‌نامه جدید نظارت بر بوفه‌های مدارس و پای کار آمدن دو وزیر بهداشت و آموزش‌وپرورش بتوانیم، بوفه‌ها را بهتر و بیشتر کنترل کنیم.
نظر شما